Trong lĩnh vực bán lẻ, kho vận hay thương mại điện tử, cụm từ “SKU là gì” ngày càng trở nên quen thuộc. SKU không chỉ là một mã số đơn thuần mà còn là công cụ giúp doanh nghiệp quản lý sản phẩm, tồn kho và doanh thu một cách hiệu quả. Tuy nhiên, việc hiểu sai hoặc sử dụng không đúng SKU có thể khiến quy trình vận hành rối loạn, gây thất thoát và làm giảm hiệu quả kinh doanh.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá chi tiết SKU là gì, lợi ích của SKU trong quản lý hàng hóa, và đặc biệt là những sai lầm phổ biến khiến nhiều doanh nghiệp đau đầu mà bạn cần tránh.
1. SKU là gì?
SKU (Stock Keeping Unit) là đơn vị lưu kho – một mã nhận diện duy nhất cho từng sản phẩm hoặc biến thể sản phẩm trong kho của bạn.
Mỗi SKU thường chứa thông tin đặc trưng như: loại sản phẩm, màu sắc, kích thước, thương hiệu hoặc khu vực phân phối.
Ví dụ:
Một chiếc áo phông màu đen, size M có thể có mã SKU là: TS-BL-M
Trong đó:
-
TSlà viết tắt của “T-Shirt” -
BLlà Black (màu đen) -
Mlà kích cỡ
2. SKU dùng để làm gì?
✅ Quản lý kho hiệu quả
Với mỗi SKU riêng biệt, bạn có thể kiểm soát tồn kho từng loại sản phẩm một cách dễ dàng.
✅ Tăng tốc bán hàng và phục vụ khách hàng
Nhân viên có thể nhanh chóng tìm đúng sản phẩm theo mã SKU khi khách hàng hỏi hoặc đặt hàng.
✅ Phân tích hiệu suất kinh doanh
Các phần mềm POS và ERP sẽ dùng SKU để thống kê doanh thu, sản phẩm bán chạy, hàng tồn, v.v.
✅ Tối ưu vận chuyển và hậu cần
Đối với doanh nghiệp logistics hoặc dropshipping, SKU giúp kiểm soát hàng hóa chính xác hơn trong quá trình giao nhận.
3. SKU có giống mã vạch (Barcode) không?
Không giống.
-
SKU là mã nội bộ do doanh nghiệp tự tạo và quản lý.
-
Mã vạch (Barcode) thường là chuẩn quốc tế (ví dụ: mã UPC, EAN) để sử dụng trên toàn thị trường và thiết bị quét.
SKU có thể được in dưới dạng barcode để dễ dàng quét, nhưng bản thân SKU không bắt buộc theo một chuẩn quốc tế nào cả.
4. Cấu trúc SKU thông dụng
Một SKU hiệu quả nên được thiết kế theo cấu trúc rõ ràng và có quy tắc nhất định. Ví dụ:
[Loại SP]-[Màu]-[Kích cỡ]-[Khu vực]
Ví dụ cho sản phẩm giày thể thao:
-
SH-WH-41-HN: Giày trắng size 41 bán tại Hà Nội -
SH-BK-42-HCM: Giày đen size 42 bán tại TP.HCM
Tùy mô hình kinh doanh mà bạn có thể bổ sung thêm mã thương hiệu, chất liệu, hay mùa vụ.
5. Những sai lầm phổ biến khi sử dụng SKU
❌ 1. Không xây dựng quy tắc đặt SKU từ đầu
Nhiều người để SKU tự phát, không tuân theo một định dạng rõ ràng. Điều này dễ gây trùng lặp, khó kiểm soát, và rất khó mở rộng.
Khắc phục:
Hãy đặt một hệ thống quy tắc ngay từ đầu và đảm bảo mọi người trong đội ngũ đều tuân thủ.
❌ 2. Dùng SKU quá dài hoặc quá ngắn
SKU quá dài sẽ khó nhớ, khó xử lý. SKU quá ngắn lại dễ bị trùng lặp hoặc không đủ thông tin nhận dạng.
Gợi ý:
SKU nên nằm trong khoảng 6–12 ký tự, đủ để thể hiện loại sản phẩm, màu sắc, size và vị trí.
❌ 3. Dùng ký tự đặc biệt hoặc khoảng trắng
Một số doanh nghiệp dùng dấu cách hoặc ký hiệu như @, #, /… trong SKU, dễ khiến hệ thống phần mềm lỗi hoặc nhầm lẫn.
Nên dùng:
Chữ cái, số và dấu - hoặc _ là lựa chọn an toàn nhất.
❌ 4. Không gắn SKU vào phần mềm quản lý
Dù có tạo mã SKU, nhưng nếu không đồng bộ vào các phần mềm như POS, ERP hay kho vận, thì cũng không tận dụng được hết lợi ích.
Giải pháp:
Chọn phần mềm quản lý kho có hỗ trợ nhập và phân tích SKU. Hiện nay có nhiều công cụ như: KiotViet, Sapo, Haravan, Odoo, Zoho Inventory…
❌ 5. Gán SKU trùng lặp hoặc sai sản phẩm
Điều này khiến bạn không thể biết sản phẩm nào đang bán chạy, kiểm kê bị lệch và báo cáo kinh doanh không chính xác.
Giải pháp:
Luôn kiểm tra trùng lặp trước khi thêm SKU mới. Có thể dùng Excel hoặc phần mềm quản lý để cảnh báo.
❌ 6. Không đào tạo đội ngũ về cách sử dụng SKU
Nhân viên kho, nhân viên bán hàng, quản lý nếu không hiểu rõ SKU là gì, có thể nhập sai hoặc thao tác sai trong hệ thống.
Giải pháp:
Đào tạo nội bộ về quy tắc tạo và sử dụng SKU. Có thể in sổ tay hướng dẫn ngắn gọn.
❌ 7. Không cập nhật SKU khi sản phẩm thay đổi
Khi thay đổi màu sắc, size hay đóng gói mà vẫn giữ SKU cũ, dễ gây nhầm lẫn hàng mới và hàng tồn cũ.
Giải pháp:
Tạo SKU mới khi sản phẩm có biến thể mới để theo dõi rõ ràng.
6. Lợi ích khi xây dựng hệ thống SKU chuyên nghiệp
| Lợi ích | Mô tả |
|---|---|
| Tăng tốc kiểm kho | Quét và xác định sản phẩm nhanh hơn |
| Giảm thất thoát | Dễ phát hiện nhầm lẫn, mất mát hàng |
| Hỗ trợ báo cáo | Theo dõi doanh thu theo sản phẩm chi tiết |
| Đồng bộ nhiều kênh | Quản lý dễ dàng cả online và offline |
| Tối ưu logistics | Giao hàng nhanh, giảm sai sót đơn hàng |
7. Doanh nghiệp nào nên sử dụng SKU?
Tất cả doanh nghiệp có hàng hóa vật lý đều nên dùng SKU, đặc biệt là:
-
Cửa hàng bán lẻ đa dạng sản phẩm (thời trang, giày dép, đồ điện tử…)
-
Doanh nghiệp thương mại điện tử
-
Nhà phân phối, đại lý bán sỉ
-
Công ty sản xuất có nhiều dòng sản phẩm, nhiều biến thể
8. Ví dụ thực tế từ các thương hiệu lớn
-
Uniqlo: Sử dụng mã SKU riêng cho từng màu sắc – size – dòng áo. Việc này giúp họ quản lý hàng tồn toàn cầu cực kỳ hiệu quả.
-
Thế Giới Di Động: Mỗi dòng điện thoại có SKU riêng biệt để định danh model, màu sắc, dung lượng bộ nhớ.
-
Lazada/Shopee: Yêu cầu mỗi nhà bán hàng cung cấp mã SKU để đồng bộ sản phẩm trong kho vận.
Kết luận
SKU là gì? Không đơn thuần là mã sản phẩm – mà còn là công cụ quản lý cực kỳ hiệu quả nếu biết cách ứng dụng đúng. Trong bối cảnh thương mại số bùng nổ, việc xây dựng hệ thống SKU chuyên nghiệp không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí, thời gian mà còn tránh được những sai lầm nghiêm trọng gây thất thoát và rối loạn quy trình.
Hãy bắt đầu từ hôm nay bằng cách xây dựng quy tắc đặt SKU, đào tạo nhân sự và tích hợp SKU vào hệ thống quản lý kho hàng của bạn!
Nội dung được viết bởi Minh Đức Ads và Học viện MIB (mib.edu.vn)